Śmierć, której boimy się jak najgorszego zła, jest w rzeczywistości niczym...

Coroczny obrzęd złożony zmarłym już dokonany. Cmentarze, kolorowe ogrody uszanowania więdną z wolna. Jeszcze palą się gdzieniegdzie lampki, ale oczyszczone groby znowu zasypują liście. Dzień Zmarłych jest jedynym w roku, w którym odczuwa się jeszcze obecność śmierci, jej siłę i lęk przed nią. Jednak ludzie tłoczący się na cmentarzach częstokroć niewiele mają sobie do powiedzenia. Energiczni, dynamiczni, pełni pomysłów przybiegają wprost z życia i nagle słabną w obliczu grobów. Po chwili niedyspozycji hałas ulicy i zapach spalin przywraca im siły.

Dwa sposoby podejścia do śmierci
Niegdyś ludzie żyli w cieniu śmierci. Groby były wokół kościołów, pod ołtarzami, w bocznych nawach, nawet pod posadzką. W każdym domu zakątek z podobiznami i pamiątkami przodków. Przez dziesiątki stuleci śmierć była rytuałem. „Wiedząc, że nadchodzi koniec, dana osoba przygotowywała się do śmierci. Śmierć posiadała swoją etykietę. Ilustracje w starych książkach często przedstawiały wysokie łoże przykryte baldachimem, na którym spoczywał zmarły otoczony ludźmi pogrążonymi w różnych stadiach smutku, niepokoju a nawet obojętności. Sypialnia umierającego stawała się tłoczna jak Dworzec Centralny. W XX wieku zmienił się stosunek do śmierci. Umierający są zazwyczaj odizolowani, przebywają w szpitalach, a w nich oddzieleni maskami tlenowymi, plątaniną przewodów, rur, rurek podłączonych do różnych aparatów i monitorów. Umierają w samotności. To jest niejako ich osobista i wyłączna sprawa. Wprost wstydliwa.

Nie ma innej drogi
„W życiu są pewne dwie rzeczy. śmierć i podatki" - powiadał pewien Amerykanin. Zaś Bernard Show napisał: „Statystyki dotyczące śmierci są dość wstrząsające. Na każdego jednego człowieka umiera jeden". Wobec tej lakonicznej statystyki czym są kosmetyczne kremy, maseczki, płyny, obiecujące zatrzymanie procesu starzenia się, ćwiczenia w klubach zdrowia, które czynią każdego młodszym, diety, jogging, wszelkie odmładzające techniki? Śmierć powoduje bunt, rozpacz, ucieczkę lub pogłębia przekonanie, że „po życiu życie" trwa i zaczyna się nowa forma istnienia. „Śmierć, której boimy się jak najgorszego zła, jest w rzeczywistości niczym. Bo tak długo, póki się boimy, nie ma śmierci, a kiedy ona przychodzi, nie ma już nas" - pociesza Epikur. Ale kogo satysfakcjonuje puste miejsce po nim samym na zawsze?

Sens umierania
Śmierć to nie straszak religii. Pytanie o jej sens jest pytaniem o sens życia. Sposób w jaki zapatrujemy się na śmierć, w zadziwiającym stopniu wpływa na rozumienie, przeżywanie i realizację naszego życia. Jednak dojrzałe rozumienie perspektywy śmierci i wieczności jest rzadko spotykane. Także i przez wielu chrześcijan. Chrystus objawił, że człowiek żyje dla życia po tym życiu. Bóg nie jest Bogiem umarłych, lecz żywych. Zmartwychwstanie, które będzie udziałem każdego, nie jest rodzajem odpłaty, lecz szyfrem miłości. Jej nieśmiertelny wymiar nadaje moc Jezusa. Dlatego warto pamiętać przejmujące zdanie współ-czesnego kaznodziei: „Umrzeć bez Chrystusa to tak, jakby odebrać sobie życie".
Ks. Bogdan Grabowski
* Artykuł ukazał się w Słowie Regionu w listopadzie 2004 roku