Jak to Strzelin mlekiem płynął...

Można zażartować, że tylko najstarsi pamiętają, że w Strzelinie produkowano masło i jogurty. Faktem jest, że po mleczarni pozostały tylko wspomnienia. Poprosiliśmy Andrzeja Czembora, mleczarza w trzecim pokoleniu, żeby podzielił się wspomnieniami ze złotych czasów strzelińskiej mleczarni.

Andrzej Czembora jest dziś emerytem. Do Strzelina przyjechał w połowie lat 70-tych ubiegłego wieku. Obecnie mieszka opodal Strzelina.

Jak trafił Pan do strzelińskiej mleczarni?

- Zanim przyjechałem do Strzelina pracowałem we Wrocławiu. Byłem inspektorem ds. produkcji w Wojewódzkim Związku Spółdzielni Mleczarskich (WZSM). W 1976 r. zmieniono administracyjny podział Polski i powołano 49 nowych województw. Jedną z konsekwencji reorganizacji była likwidacja WZSM. Mój ówczesny prezes zaproponował mi objęcie funkcji wiceprezesa w jednej z trzech mleczarni. Do wyboru miałem Strzelin, Lskowice-Jelcz i Środę Śląską. Dowiedział się o tym Józef Dec, ówczesny prezes strzelińskiej mleczarni, przyjechał do Wrocławia i zaproponował mi pracę. Ukończyłem technikum mleczarskie i wyższe studia ekonomiczne o tej samej specjalności, czyli przemysł mleczarski. We Wrocławiu mieszkałem w wynajmowanym pokoju, a prezes Dec zaproponował mi mieszkanie w Strzelinie. I tak skaperował mnie. Wybrałem Strzelin. Dzisiejsza „Ambrozja” była wtedy mlecznym coctail-barem a na piętrze były trzy mieszkania.

Jak zapamiętał Pan strzelińską mleczarnię z pierwszych lat pracy?

- Zakład był w opłakanym stanie technicznym. Rury, którymi płynęło mleko, były aluminiowe. Na złączkach lało się mleko. Awarii było dużo. Dopiero z czasem wymieniliśmy je na rury ze stali kwasoodpornej. Nie było to łatwe. Rur nie można było po prostu kupić w sklepie czy hurtowni. Był to towar reglamentowany i o przydział (!) trzeba było starać się w Warszawie. Przydzielona nam tylko tysiąc metrów, a potrzebowaliśmy dużo więcej. Ale dobre i to na początek. Kolejny problem, z jakim musieliśmy się zmierzyć, to spawacze. Stal kwasoodporną spawa się w argonie a wtedy w Strzelinie nikt nie spawał w tej technologii. Więcej, we Wrocławiu była tylko jedna firma, która spawała w argonie... Trzeba było pojechać i „załatwić” spawaczy choćby na tydzień. Podobne trudności trzeba było pokonać przy modernizacji schładzania mleka. Na początku urządzenia pracowały na tzw. solankę, płyn bardzo agresywny, niszczący rury. Później przeszliśmy na tzw. wodę lodową, czyli niezamarznięta wodę o temperaturze ok. 0o C.

Ilu pracowników pracowało w mleczarni?

- W zakładzie w Strzelinie i Jordanowie, który wtedy należał do naszej spółdzielni, około 120 osób. Przerabialiśmy wtedy 80 – 90 tys. litrów mleka, a w najlepszych czasach, czyli w latach 80-tych (XX wieku – red.) nawet 120 tys. litrów. Produkowaliśmy przede wszystkim mleko butelkowe, masło, twaróg, kefir, a później ser twardy typu salami (w Jordanowie – red,), serki topione z szynką lub z pieczarkami, serki typu fromage i jogurty. Produkowaliśmy również kazeinę dla przemysłu włókienniczego. Jeżeli chodzi o pracowników mleczarni, to powiem przewrotnie, że na początku nie było łatwo. Jestem trzecim pokoleniem w branży mleczarskiej i byłem nauczony, że rozpoczęta produkcję należy skończyć. Mleka nie można zmarnować. Tymczasem w Strzelinie spotkałem się z podejściem, że po ośmiu godzinach pracy idzie się do domu. Po pewnym czasie podejście pracowników zmieniło się i jak trzeba było zostać dłużej w pracy, to się zostawało. Ale z drugiej strony kwitło życie towarzyskie załogi. Spotykaliśmy się na zakładowych zabawach z okazji Dnia Kobiet czy Sylwestra. Składaliśmy sobie życzenia w pracy z okazji imienin lub urodzin.

A jak mleko trafiało do mleczarni?

- Głównym dostawcą był Strzeliński Kombinat Rolny. Mleko dostarczali również indywidualni rolnicy. Nie było żadnych...
Więcej w wydaniu papierowym.